هیچیک از مواد موجود در جهان به اندازه مشروبات الکلی متنوع نیستند؛ اما مهم­ترین خصوصیت مشترک این مشروبات این است که حاوی الکل هستند که تضعیف­کننده دستگاه اعصاب است. این مشروبات از نظر تفاوت در میزان الکل موجود از کم­خطر به خطرناک­تر تقسیم می­گردند.

مثلاً آبجو (که واجد حدود 5/3 تا 8 درصد الکل است) و شراب (که واجد حدود 10 تا 14 درصد الکل است) از مشروبات سبک­تر، و ودکا و ویسکی با داشتن 40 درصد یا بیشتر از الکل از مشروبات خطرناک­تر محسوب می­گردند.

افراد عموماً با مصرف الکل احساس نشاط، آرامش و نشئگی می­کنند. اثرات الکل وابسته به میزان مصرف است: الکل در مقادیر کم موجب افزايش اعتمادبنفس می­گردد، چـهره فرد برافروخته شده و فرد پرحرف­تر و اجتماعي­تر مي­شود و عملاً برخي از قيد و بندهاي عادي رفتار اجتماعي را از دست می­دهد، دقتش كاهش مي­يابد و اختلال در طرز تفکر ایجاد می­گردد. با مصرف بیشتر فرد خواب­آلوده شده و در درك و بخاطرآوردن موضوعات گذشته دچار مشكل مي­گردد، اعمال حرکتی فرد مختل می­گردد، سرگيجه دارد و نمی­تواند فواصل را درست تخمین بزند؛ در نتیجه رانندگی در این وضعیت به دلایل مذکور بسیار خطرناک خواهد بود. مصارف بیشتر موجب گیجی و بی­ثباتی شدید هیجانی شده و فرد اصلاً قادر به کنترل احساسات خود نخواهد بود. در این وضعیت فرد بيش از حد احساساتي، خشن و يا مهربان مي­گردد، مصارف بیشتر از این حد خطرات شدید جسمی دارد و موجب می­گردد فرد دچار تضعیف تنفسی، کاهش ضربان قلب، کما، و حتی مرگ شود.

نسبت به سایر مواد اعتیاد به الکل دیرتر حادث می­گردد؛ اما مصرف زیاد الکل عوارض شدید جسمی بر فرد مصرف­کننده ایجاد می­کند. الکل موجب تولید کالری می­گردد، اما نمی­تواند ویتامین­ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تأمین نماید. در نتیجه با مصرف الکل، مصرف مواد غذایی کاهش می­یابد و بدن از ویتامین­ها و مواد معدنی تخلیه می­گردد؛ نتیجه آن این است که علیرغم وجود کالری، سوءتغذیه در فرد مصرف­کننده ایجاد خواهد شد. وقتی الکل مصرف می­شود چربی­های کبد نمی­سوزند، بلکه در کبد ذخیره شده و یا وارد خون می­گردند. در نتیجه این چربی­های مضر در کبد و خون افزایش یافته و منجر به ایجاد کبد چرب یا آسیب به عروق می­شود. الکل بر روی اعصاب اثرات شدید دارد و موجب بروز اختلالات شدید و گاهی غیرقابل برگشت در حافظه می­گردد. التهاب و زخم­های دستگاه گوارش، واریس­های مری، اختلالات روده کوچک، التهاب و نارسایی پانکراس، افزایش خطر انفارکتوس، بیماری عروقی مغز، کمبود ویتامین­های گروه B، ویتامین­های C و D، اسید فولیک، منیزیم، کلسیم، روی، و پتاسیم؛ و افزایش اسیداوریک از سایر عوارض شدید جسمی مصرف الکل است. کمبود کلسیم و ویتامین D، و همچنین ممانعت الکل از فعالیت بافت­های استخوان­ساز موجب می­شود که ضعف و شکستگی استخوان­ها ایجاد گردد. مشروبات الکلی موجب بیماری­های کلیوی می­شود و کبد چرب منجر به هپاتیت کبدی و در نهایت سیروز و سرطان کبد خواهد شد. سایر سرطان­ها مانند سرطان­های دهان، گلو، معده و پانکراس نیز در مصرف الکل شایع می­باشند.

برخلاف تصور عمومی، ترک خودسرانه اعتياد به الکل بسیار خطرناک­تر از ترک خودسرانه اعتياد به مواد مخدر است. درصورتی که فرد الکلیک مصرف الکل خود را متوقف کند، علایم شدیدی را تجربه می­کند. تجربه این علایم می­توانند فوق­العاده خطرناک باشند و حتی منجر به مرگ گردد. علایم ترک الکل با بی­قراری و لرزش شدید دست­ها شروع می­گردد. فرد دچار تعریق، تهوع و استفراغ، افزایش ضربان قلب و فشارخون می­گردد. بی­قراری بتدریج افزایش می­یابد، تا حدی که فرد نمی­تواند بخوابد و مدام حرکت می­کند؛ بتدریج خطاهای حسی یا توهمات مختلف به مشکلات فرد اضافه می­گردند. در صورتی که درمان مناسب دارویی انجام نشود این علایم می­توانند فوق­العاده خطرناک گردند و فرد دچار تشنج شده و حتی درنهایت فوت گردد.

• استروئيدهاي آنابوليك
• اکستاسی
• ترامادول
• تریاک
• حشیش