- تاریخ ایجاد در دوشنبه, 23 فروردين 1395 06:37
- نوشته شده توسط محمد نجفی
دَرخودماندِگی یا اوتیسم نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی، کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن ناشناخته است. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است.
وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز درخودماندگی ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. در بعضی موارد رفتارهای خودآزارانه (self-injury) و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. در این افراد حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود و ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیت‌های غیر معمول دیده شود. هستهٔ مرکزی اختلال در درخودماندگی، اختلال در ارتباط است.
از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده در دنیا یک نفر مبتلا به اوتیسم است. کارشناسان زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن مانند استرس را در سیر صعودی ابتلا به این بیماری دخیل می دانند. نتیجه یک مطالعه نشان می دهد زنانی که چاق و یا دیابتی هستند، در صورتی که باردار شوند، بیش از مادران سالم با احتمال تولد نوزاد اوتیسمی روبرو خواهند بود.
علائم
– خنده وقهقهه های بی جا وبی مورد یا گریه های بی جهت (که اختلال رفتاری است نه حالت عاطفی)
– مقاومت در برابر روش های معمول آموزش
– گریه توام با کج خلقی وپریشانی شدید بدون دلیل خاص
– تکرار طوطی وار
– عدم حساسیت مشخص نسبت به درد
– بازی کردن به تنهایی
– عدم ارتباط عاطفی
– چرخانیدن اشیا وعدم ارتباط چشم در چشم
– مقاومت در برابر تغییرات
– اشکال در هم آمیزی سایر کودکان وکناره گیری
– خود رایی وناپختگی در مهارت ظریف وغیر ظریف
– وابستگی بی مورد نسبت بر اشیا به طور موقت
– بیش فعالیتی مشخص یا کم فعالیتی افراطی
– فقدان رشد جسمانی، اجتماعی ویادگیری مهارتها
– پاسخ های غیر متعارف به دریافت های حسی (معمولا یک آمیزه ای از پنج پاسخ حسی ممکن است غیر متعارف باشد)
– نگاه کردن به دست ها وخیره ماندن به آن ها که از ویژگی های مشخص این کودکان است که اگر کودک را از این کار منع کنیم جیغ وفریاد می کند ومجددا به کار خود ادامه می دهد
– حرکات تکراری که یا جنبه خود آزاری دارد مانند فرو نمودن مداد در بینی یا اینکه فقط تکراری است مثل چرخیدن بدور یک دایره
– دندان قروچه
– علاقه زیاد به اعداد و اتوبوس
– وسواس جابجایی و تنفر از هر گونه تغییر، فقط یکسانی
– فقدان لبخند اجتماعی
– تنفر آشکار نسبت به تماس های فیزیکی ، عدم تمایل به در آغوش گرفته شدن
– استفاده از مواد بازی سخت وانعطاف ناپذیر
– اختلال در مکاتبات وگفتار که ممکن است در دامنه ای متغیر باسن اختلالات شدید وبسیار خفیف نوسان داشته باشد. در انتهای این رشته یک (فقدان کامل گفتار) ظاهر می شود و در انتهای دیگر این زنجیر گفتار مادی همراه با اختلال در تلفظ جزئی یا نقص در تن صدا مشهود است. در نقاط دیگر این زنجیر مشکلات دیگری را می توانیم ببینیم مثلا گفتار اکثر این بچه ها طبیعتا تکراری است.
تکرار کلمات یا اکولالیا (echolalia) خود بر دونوع است:
۱- نوع کلاسیک شامل تکرار طوطی وار عبارات بلافاصله پس از شنیدن یا مواجهه با آنها.
۲- نوع تاخیر یافته شامل تکرار عبارت در زمانی پس از شنیدن آن گفتار طوطی وار خارج از محتوای اجتماعی رخ می دهد و به نظر می رسد که هیچگونه ارزش اعتباری ندارد و اگر چنین ارزشی داشته باشد فوق العاده ناچیز است . انواع دیگر مشکلات در این کودکان عبارتند از: مشکلات نحوی که اشکال در هماهنگی قسمت های مختلف وترکیبات جمله است – گفتار بدون تن وبدون ریتم .
– ۷۵% این کودکان دچار اکولالیا هستند و واژگون سازی ضمایر در ۲۵% آنها دیده می شود،
– در کودک اوتیستیک ناتوانی رشد ” زبان درونی ” وجود دارد . کودک بدون حرف زدن وابراز تکلم فکر می کند. زبان بچه اوتیستیک یکنواخت است و بیشتر به صورت خود مرکز بینی مطرح می شود.
– اختلال مربوط به تحریک وجنبش که به عنوان نشانه ای از اختلالات عملکردی در سیستم اعصاب مرکزی بچه مورد بررسی قرار می گیرد. بیان الگوهای حرکتی خاص در اندام فوقانی بسیار متداول دارند مانند کوبیدن سر به دیوار، چرخش سر، پیچاندن انگشتان.
درمان
تا کنون هیچ روش قطعی‌ای برای درمان مبتلایان به درخودماندگی یافته نشده‌است. کارآمدترین روش درمانی، توانبخشی است. در تحقیقات اخیری که توسط برخی والدین کودکان مبتلا به درخود ماندگی و متخصصین انجام شده این نتیجه حاصل شده است که در برخی از نمونه های آماری استفاده از شیر شتر به عنوان یک درمان موثر برای این بیماری پذیرفته شده است.
برای آنکه بهترین سرویس را به یک کودک مبتلا به درخودماندگی ارایه دهیم، باید به موارد زیر توجه نماییم:
- کودک ما حتماً باید توسط یک متخصص روانپزشکی اطفالو یک متخصص مغز و اعصاباطفال ویزیت شود.
- به طور فشرده و ترجیحاً هر روز تحت خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد.
- لازم است والدین و مربی کودک روش‌های مناسب تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک را از طریق مطالعه کتاب‌های مرتبط و یا به وسیلهٔ جلسات مشاوره‌ای که کاردرمانگر کودک برگزار می‌کند، فرا بگیرند.
- ارزیابی وضعیت حسی - حرکتی کودک به وسیله کارشناسان کاردرمانی صورت پذیرد و در صورت لزوم جلسات کاردرمانی ذهنی کودک به طور منسجم برگزار گردد.
- موسیقی درمانی، راهکاری برای ارتباط با کودکان اوتیسم است. نقاشی و قصه گویی نیز یکی از روش های موثر تربیت کودکان اوتیسم است و پدران و مادران باید در یک گوشه اتاق نشسته و کتاب های قصه متناسب با سن کودک را با صدای بلند و دلنشین برای علاقه مندی آنان بخوانند.
سینما
فیلم‌های زیر به موضوع اوتیسم می پردازند:
- مرد بارانی 1988
- طلوع مرکوری 1998
- مولی 1999
- موتزارت و نهنگ 2005
- فرزند ایکس 2007
- بالون سیاه 2008
- جان عزیز 2010
- برفی 2012
- دکتر خوب 2013
