ADHD یک اختلال همراه با بی توجهی، بیش­فعالی، تکانشگری و ترکیبی از آنهاست. برای اینکه این مشکلات ADHD تشخیص داده شود باید خارج از دامنه نرمال و بر اساس سن و رشد کودک باشد. 

• علل، شیوع، و عوامل خطرساز   

این بیماری شایع ترین اختلال رفتاری تشخیص داده شده  در حدود 3-5 درصد کودکان سن دبستان است. شیوع این اختلال در پسران شایع تر از دختران است، ممکن است ADHD در یک خانواده وجود داشته باشد ولی به طور دقیق علت آن را نمی توان تشخیص داد. به نظر می رسد علت آن به مغز در حال رشد اوایل کودکی در ارتباط باشد. مطالعات تصویر برداری نشان می دهد که مغز کودکان مبتلا به ADHD از کودکان دیگر متفاوت است. افسردگی، کمبود خواب، ناتوانی در یادگیری، اختلالات تیک، و مشکلات رفتاری مسائل عمده همراه با ADHD است. کودک مضمون به ADHD باید به دقت توسط پزشک متخصص مورد معاینه قرار بگیرد و دلایل رفتار و عوامل احتمالی دیگری مورد بررسی قرار بگیرد. اغلب کودکان مبتلا به ADHD حداقل یک مشکل رشدی و یا رفتاری را دارند. آنها همچنین ممکن است یک مشکل روانی مانند افسردگی و یا اختلال دو قطبی داشته باشند.

 

• نشانه ها

علائم ADHD در سه گروه قرار می گیرند:

-          بی توجهی (عدم توجه)

-          بیش فعالی

-          تکانشی بودن (رفتار ضربه ای)

اغلب کودکان مبتلا به ADHD از نوع بی توجهی هستند. بقیه نیز ممکن است ترکیبی از هر سه مورد باشند. اغلب کودکانی که مبتلا به نوع بی توجهی هستند به دلیل اینکه اخلال گری ندارند به احتمال زیاد ADHD تشخیص داده نمی شوند. قبلا تصور می شد با بزرگ شدن کودکان این اختلال از بین می رود، اما امروزه اعتقاد بر این است که 70 درصد این کودکان نمی توانند از پس مشکلات مرتبط با اختلال کمبود توجه برآیند.

 

• §علائم بی توجهی:

1. 1.ناتوانی در توجه دقیق به جزئیات و یا اشتباه و بی دقتی در انجام تکالیف مدرسه.
2. 2.ناتوانی در حفظ توجه در طول انجام یک کار و یا بازی.
3. 3.گوش ندادن به حرف های دیگران زمانی که بطور مستقیم با آنها صحبت می شود.
4. 4.پیروی نکردن از دستورالعمل ها و ناتوانی در به پایان رساندن تکالیف و کارها.
5. 5.مشکل در سازماندهی کردن وظایف و فعالیت ها.
6. 6.اجتناب از کارهایی که نیاز به توجه مداوم دارد.
7. 7.اغلب اسباب بازی ها، تکالیف درسی و وسایل مورد نیاز برای انجام فعالیت ها را گم می کنند.
8. 8.اغلب در فعالیت های روزمره دچار فراموشکاری می شوند.

 

• §علائم بیش فعالی:

1. 1.بی قراری و پیچ وتاب دادن دست ها و پاها بر روی صندلی.
2. 2.ترک صندلی هنگامی که بقیه بر روی صندلی نشسته اند.
3. 3.بالا و پایین پریدن در مکان های نامناسب و خطرناک.
4. 4.ناتوانی در آرام بازی کرد.
5. 5.اغلب در حال حرکت، فعالیت، جنب و جوش و صحبت کردن هستند.

 

• §علائم تکانشگری:

1. 1.جواب دادن فوری به سوال قبل از اینکه سوال به پایان برسد.
2. 2.انتظار کشیدن و در نوبت ایستادن برای آنها دشوار است.
3. 3.قطع کردن بازی و یا مکالمه دیگران و تحمیل کردن نظر خود به آنها.

 

• علائم و آزمون ها

در بسیاری از موارد تشخیص بیماری در کودک دشوار است و بسیاری از کودکان ADHD به درستی تشخیص داده نمی شوند. بر اساس آکادمی کودکان آمریکا (AAP)، برای تشخیص بیماری.

-          کودک باید حداقل 6 نشانه بی توجهی و یا 6 نشانه بیش فعالی/ بی توجهی، را با برخی از علائم قبل از 7 سالگی داشته باشد.

-          علائم باید حداقل به مدت 6 ماه، در بیش از دو مورد از زمینه ها دیده شود و مشکل دیگری وجود نداشته باشد.

-          علائم باید به اندازه کافی شدید باشند و باعث ایجاد مشکلات قابل توجه در خانه، مدرسه و در روابط با همسالان شده باشد.

 

• درمان:

در درمان ADHD، همکاری بین پزشک، والدین و مراقبین کودک و کلیه عوامل درمانی ضروری است. برای اینکه درمان موفق باشد موارد زیر مهم است:

-          تنظیم اهداف برای هدایت مناسب درمان

-          شروع دارو درمانی و روان درمانی

-          پیگیری منظم توسط پزشک برای بررسی اهداف، نتایج و سایر اثرات جانبی داروها.

-          روان درمانی خانواده

 

• داروها:

ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی بهترین نوع درمان است. چندین نوع مختلف از داروهای ADHDوجود دارد که ممکن است به تنهاییویا بصورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. محرک های روانی معمول ترین دارو های مورد استفاده در ADHD هستند. هرچند این داروها محرک هستند ولی اثری آرامبخش بر روی افراد مبتلا به ADHD می گذارند.مهم ترین این داروها ریتالین است. برخی عوارض جانبی داروهای محرک که گاهی اوقات بروز می یابند کاهش اشتها و افسردگی است. داروهای محرکی نظیر ریتالین، آدرول 70 تا 80 درصد در کاستن از میزان رفتارهای بیش فعالی تکانشگری موثرند. در مورد اینکه کدام دارو برای کودک شما مناسب تر است باید با پزشک صحبت کرد.

 

• درمان روانشناختی

مصرف دارو به تنهایی، غالبا نمی تواند نیازهای جامع درمانی کودکان مبتلا به این اختلال را برآورده سازد و فقط یک جنبه از برنامه چند وجهی درمان این اختلال محسوب می شود. برای اینکه کودک و خانواده هنگام به وجود آمدن احساسات استرس زای مربوط به ADHD بتوانند کنترل خودشان را حفظ ، بحث درمان برای هر دو کودک و خانواده ضروری است. درمان روانشناختی به کودک کمک می کند تا با اختلالش و اثرات منفی که برای او به همراه دارد بهتر کنار آید. همچنین اعضای خانواده باید از اثرات و پیامد های این اختلال برای کودکانشان، در صورت مصرف داروها از عوارض جانبی آنها و پویش ها و مشکلاتی که در مدرسه برای کودکانشان وجود دارد آگاهی داشته باشند. کودکان باید نسبت به میزانی که بر رفتارشان کنترل دارند، پیامدهای رفتارهایشان و چگونگی سازگار شدن با آنها آگاهی کافی داشته باشند. گروه درمانی با هدف اصلاح مهارتهای اجتماعی و افزایش عزت نفس و حس موفقیت در کودکان مبتلایی که در زمینه های گروهی بخصوص در مدرسه دچار مشکلات کارکردی زیادی هستند می تواند بسیار مفید باشد.

• نوروفیدبک

نوروفیدبک نوعی رویکرد توانبخشی در درمان ADHD است، و هدف آن بهنجارسازی پایدار رفتار بدون وابستگی مداوم به داروها یا رفتاردرمانی است. نوروفیدبک، اساس نورولوژیک این اختلال را می پذیرد. باعنایت به اینکه کودکان، نوجوانان یا بزرگسالان مبتلا به ADHD، در مقایسه با افراد نرمال، فعالیت مغزی آهسته(تتا) بیشتر و فعالیت بتای کمتری دارند، این مدل درمان به دنبال آن است تا به بیماران آموزش دهد واکنش های امواج مغزی خود را نسبت به محرک ها، بهنجار سازند. مطالعات متعددی نشان داده اند که این روش درمانی در کاهش بیش فعالی، افزایش توجه و تمرکز، و بهبود شاخص های مربوط به توجه مستمر اثر بخش است.

 

ریبوار نظری

درمانگر ققنوس

• اختلال عاطفی فصلی
• استرس تحصیلی
• افسردگی در کودکان
• اوتیسم