اعتياد مشكل و بيماريي طولاني‌مدت و مزمن است، به اين معني كه در اغلب موارد بيمار مبتلا به اعتياد و خانواده او، سال‌هاي زيادي با آن دست به گريبان است و درصورت عدم مداخله و درمان، بيماري او معمولاً سير پيش­رونده، تخريبي و عودكننده دارد. با گذشت زمان، ميزان استفاده از مواد مخدر در بسياري از موارد در معتادان بيشتر شده و اين بيماران به سوي مواد مشكل آفرين­تري چون هروئين و كراك و روش­هاي پرخطري چون تزريق كشيده مي‌شوند. از طرفي به تدريج اين مصرف كنندگان از نظر رواني، جسمي، اجتماعي، رفتاري، اقتصادي و خانوادگي افت مي‌كنند و گاهي مشكلات قانوني نيز بدان افزوده مي­گردد. بسيار اتفاق مي‌افتد كه با پيشرفت اعتياد بيمار شغل خود را از دست مي‌دهد و از نظر اقتصادي افت مي‌كند، در زندگي زناشويي و خانوادگي دچار اشكال مي‌شود، به ظاهر و نظافت خود بي‌توجه مي‌گردد، با اطرافيان به مشاجره مي پردازد، از پذيرش مسئوليت مي‌گريزد، مشكلات جسماني پيدا مي‌كند، دچار افسردگي و اضطراب مي‌شود، خانواده و اطرافيان او را طرد كرده و به وي بي‌اعتماد مي‌شوند، از عوارض جنسي رنج مي‌برد و ...

خيلي از معتادان هنگام دچار شدن به اين عوارض تصميم به تغيير رويه و ترك اعتياد مي­گيرند. اما به دليل پيشرفته بودن اعتياد و آسيب هاي جدي جسمي، روحي و رواني قادر به كنارگذاشتن آن نيستند. عده‌اي نيز با مشقت فراوان و تحمل عوارض جسماني شديد ترك، مواد مخدر را كنار مي­گذارند. اما بعد از مدتي دوباره به مصرف مواد مخدر روي مي­آورند و با وجود اينكه به خود و اطرافيان قول داده­اند كه آخرين بار مصرفشان باشد، دوباره مصرف خود را شروع مي­كنند. دوره­هاي مصرف و قطع مصرف، گاهي آنقدر تكرار مي­شود كه براي بيمار و خانواده، هيچ اميد و اعتمادي برجاي نمي­گذارد. در اين موارد، گاهي بيمار و خانواده متأسفانه به سرزنش يكديگر مي­پردازند و هريك، ديگري را مقصر مي­شمارد. خانواده انگيزه بيمار را زير سؤال برده و مدعي مي­شود او تلاش كافي نكرده است. بيمار نيز خانواده يا شرايط بيرون را مقصر دانسته و مدعي است آنها با ايجاد فشار روحي باعث عود مصرف شده­اند.

در حال حاضر در ايران دو داروي متادون و بوپرنورفين به منظور درمان نگهدارنده استفاده مي­شوند. اين دو دارو خواصي مشابه با مواد مخدر بر روي بيمار دارند، با اين تفاوت كه:

1) شروع و ناپديد شدن اثر آنها آهسته و ملايم است. معني اين حرف آن است كه با مصرف اين مواد وضعيت جسمي معتاد در حالت متعادل مانده و از نظر روحي دچار نوسانات نخواهد شد. اين در حاليست كه مواد مخدر غيرمجاز، در اكثر اوقات نوسانات شديدي ايجاد مي­كنند، گاهي بيمار را بسيار سرخوش و نشئه، و گاهي او را دچار خماري شديد مي­كنند. اين نوسانات بر روحيه بيمار اثر مخرب گذاشته و قسمت زيادي از عوارض اعتياد را سبب مي­شود.

2) اين داروها از طريق كاملاً بهداشتي تهيه شده­ا­ند، لذا فاقد هرگونه ناخالصي بوده و عوارض آنها بر بدن معتاد به ويژه كليه و كبد و دستگاه گوارش در حداقل ممكن است. در حاليكه مصرف مواد غيرقانوني مشكلات جسمي فراواني توليد مي­كند.

3) با استفاده از اين داروها به صورت درمان نگهدارنده، علائم جسماني و وسوسه به ميزان زيادي در بدن بيمار كنترل مي­شود. نداشتن وسوسه و كنترل علائم جسماني بر روحيه بيمار و خانواده اثر خيلي مثبتي دارد و در بيمار، تمايل به مصرف مواد را تا حد زيادي متوقف مي­كند.

4) تعادل رفتاري به وجود آمده در بيمار، به وضوح باعث خواهد شد كه كمتر خشمگين شود و به دنبال آن مشكلات خانوادگي، شغلي و حقوقي كمتري خواهد داشت.

5) عدم نياز به تهيه ماده مخدر غيرقانوني، باعث مي­شود بيمار نيازي به تماس با قاچاقچيان و فروشندگان مواد نداشته باشد و علاوه بر از بين رفتن خطر دستگيري، نيازي به پرداخت هزينه براي تهيه ماده مخدر هم نخواهد داشت.

6) تهيه داروها و استفاده از آنها تحت نظر كلينيك‌هاي درماني معتبر، هيچگونه جرم يا منع قانوني ندارد.

7) با قرار گرفتن بيمار روي اين روش درماني، شبكه دوستان فرد تغيير مي­كند، به اين معني كه بيمار زمان، انگيزه و شرايط مناسبي براي تماس با افراد سالم خواهد داشت.

8) داروهاي درمان نگهدارنده خوراكي هستند. بنابراين اگر بيمار قبلا مواد مخدر را تزريق مي­كرده است، رفتار تزريقي در او كاهش خواهد يافت. براي بسياري از بيماران، تزريق منجر به ايجاد زخم­هاي وسيعي در سطح بدن شده و با انهدام رگ­ها همراه است. در درمان نگهدارنده، اين عوارض برطرف از بين مي­رود. با توقف تزريق، احتمال سرايت بسياري از بيماريهاي عفوني (به ويژه ايدز) از راه سرنگ و سوزن برطرف مي شود.

9) با استفاده صحيح از درمان نگهدارنده، امكان مسموميت با مواد مخدر بسيار كاهش مي­يابد. متأسفانه يكي از دلايل مرگ و مير در معتادان، مصرف ناگهاني و بيش از حد ماده مخدر است كه منجر به مسموميت يا بيش­مصرف مي­شود. به دليل اثز خاص داروهاي متادون و بوپرنورفين بر مغز، كسي كه درمان نگهدارنده دريافت مي­كند، كمتر در معرض مسموميت قرار مي­گيرد.

10) با توقف مصرف مواد مخدر و كاهش وسوسه و علائم روحي و جسمي، فرصت بازگشت بيمار به زندگي عادي فراهم مي­شود.