نوجوانی یک مرحله بحرانی برای والدین محسوب می شود. اکثر والدین با فرزندانشان مشکلات پیچیده ای سر کنترل و آزادی دارند. بگو مگوها تمام نمی شوند، نوجوانان شدت هیجان بیشتری ابراز می کنند و خیلی جاها وقتی از آنها چیزی می خواهید بدون منطق خاصی فریاد می زنند “نه” .

نوجوانان مدام با فیلم ها و بازی هایی سر و کار دارند که قهرمان داستان بدون دلیل خاصی با دیگران رفتار نامناسب دارد و از آن لذت می برد. پس جای تعجب ندارد اگر گاهی آنها بی دلیل با دیگران مشاجره می کنند یا بر خواسته خود به هر قیمتی پافشاری می کنند. والدینی که نگران آزادی های فرزندانشان و اثرات آن بر فرزندانشان دارند اینجا با جنگهای زیادی روبرو خواهند شد. والدین بسیاری مواقع احساس باخت می کنند، در برابر رفتار فرزندشان درمانده می شوند و وقتی شدت هیجان های آنها را می بینند با درماندگی تسلیم می شوند. مهمترین نکته که باید بدانید این است که آنها مثل شما قدرت کنترل احساسات خود را ندارند و هنوز بخش جلویی مغزشان که مسئول کنترل احساسات است به رشد کامل نرسیده، اما این بدان معنی نیست که به آنها روش کنترل احساسات را آموزش ندهیم. هر دوی شما باید یاد بگیرید که بر خواسته های خود واقف باشید و بهترین راه های ابراز خواسته خود را یاد بگیرید. همیشه یادتان باشد تحمیل خواسته خود عموما نتیجه خوبی برای هر دو طرف ندارد. در اینجا چند نکته برای ارتباط با نوجوانانی که حرف شنوی ندارند و به والدین خود احترام نمی گذارند مطرح می شود:

1.مطمئن شوید قوانین خانه کاملا روشن و مشخصند. مثلا شاید لازم باشد در زمان مناسب و در کمال آرامش و صبر بگویید: "ما مداوم در حال جر و بحث کردن هستیم، فکر کنم بهتره بشینیم ،خواسته هامون از همدیگه رو بگیم و تعیین کنیم اگر کسی به این قوانین بی توجه باشه چه اتفاقی میفته؟"

2.وقتی فرزند شما خواسته شما را رد می کند و به آن توجهی ندارد، چند لحظه به این فکر کنید که باید خونسرد باشید و تامل کنید که دقیقا چه چیزی می خواهید به او بگویید. ابدا او را تهدید نکنید چون مشکلات شدت می گیرند. به آرامی رفتارش را برای او توصیف کنید و عواقب آن را یادآوری کنید. اگر احساس می کنید از کنترل خارج شده یا نگرانید شما کنترل خود را از دست دهید به او بگویید گفتگو را به زمان دیگری موکول خواهید کرد و محل را ترک کنید.

3.مطمئن، محکم و آرام باشید، اجازه ندهید گفتگو را به بحث و جدال بکشاند. نتایج گفتگو نباید با جر و بحث بدست آید، اگر فرزندتان احساس کند با مشاجره می تواند نتیجه دلخواه را بدست آورد رفتارهای نامناسبش را بیشتر ادامه می دهد و دفعه بعدی همان را تکرار می کند. یادتان باشد سخنرانی نکنید چون او کلافه می شود و عاقبت فریاد می زند.

4.نشان دهید تمایل به گفتگو دارید نه دعوا. تمایل خود به شنیدن را نشان دهید و البته این بدان معنی نیست که شما از مواضع خود کوتاه آمده ­اید. انعطاف ناپذیر نباشید، اما در نهایت این شمایید که با توجه به تجارب خود باید بهترین تصمیم را بگیرید.

5.گاهی بگو مگو از جانب نوجوان نشان دهنده این است که او می­خواهد حدود مرزها و اختیاراتش را محک بزند، کمک کنید با مرزهای تعیین شده از جانب شما بهترین تصمیم را خودشان بگیرند. تا جای ممکن اجازه دهید خودشان مسئول رفتارهایشان باشند حتی اگر لازم باشد عواقب منفی رفتارهایشان را باید بپذیرند. شاید این بهترین راه باشد که تجربه کسب کنند، خاطر نشان کنید گاهی انتخاب های مختلف دارند اما در برخی موارد فقط یک انتخاب وجود دارد و شما اجازه بحث نخواهید داد مخصوصا اگر مرتبط با امنیت و سلامت فرزندتان است.

6.وقتی از کلمات توهین آمیز برای نامیدن شما یا دیگران استفاده میکند به او بگویید: نه تنها این کلمات بی ادبانه است و قابل پذیرش نیست بلکه کمکی نمی­کند که من بفهمم تو چه میخواهی...بگو نگران چه چیزی هستی و چه میخواهی؟

7.یکی از جملات شایع نوجوانان این است که تو نمیفهمی و اصرار به این که می­فهمم بیشتر ناکامش می­کند. به جای پاسخ سریع بگویید: شاید تو را نفهمم اما واقعا می­خواهم تلاش کنم که احساساتت را بفهمم. میخواهی بعدا که هر دوی ما آرامتر شدیم در موردش صحبت کنیم؟ یا دوست داری برام اس ام اس کنی یا ایمیل بفرستی؟

8.فکر کنید و ببینید خود شما چطور با فرزندان و اطرافیانتان صحبت می­کنید؟چقدر لحن شما طعنه آمیز و یا خشک است.آیا فرزند شما از شما الگوبرداری می­کند؟ شما مهم ترین معلم او هستید. گاهی بگویید شما هم اشتباه می­کنید و گاهی لازم است شما هم روی خودتان کار کنید. به این ترتیب او کمتر احساس می­کند تحت حمله است.

9. الگوی تعاملی خود را تغییر دهید.او به شما اهانت می­کند و شما با ناکامی یا تنبیه پاسخ می­دهید و این دائما تکرار می­شود. به او بگویید این شیوه را نمی­پسندید و میخواهید رابطه ای لذت بخش داشته باشید. از او بخواهید فعالیتی که او دوست دارد با هم انجام دهید را انتخاب کند .سپس قول بدهید که در حین انجام دادن ان کار مشترک از هم انتقاد نکنید و رفتار توهین آمیز با هم نداشته باشید.اگر هر کدام از شما این قانون را زیر پا گذاشت فعالیت را متوقف کنید و روز بعد آن را مجددا امتحان کنید.

10.او را با عناوین منفی خطاب نکنید بلکه بر رفتارهایی که تمایل دارید تغییر کنند تمرکز کنید و او را با آرامش راهنمایی کنید که آن را تمرین کند.

و در پایان باید گفت اگر رفتارهای فرزندتان به حدی غیرقابل کنترل شده که به امنیت خود یا دیگران آسیب می­زند و با روش های یاد شده نمی­توانید چیزی را تغییر دهید، از یک متخصص کمک بگیرید.